HİÇBİR ŞEY YAPMAMA SANATI “ NIKSEN”

Her birimiz modern dünya insanları olarak yoğun tempo içerisinde meşgul olmaktan bir hayli mutlu gibiyiz. Öyle ki bu meşguliyeti bir başarı olarak görmeye başlayıp, hiçbir şey yapmayan insanların vasıfsız, kendini geliştirmeyen, kendisine önem vermeyen, biraz da kültürel olarak bizlerden daha düşük olduğunu düşünmeye başlıyoruz. Yoğun iş temposunda kısacık bir iznin nasıl değerlendirebileceğine dair kafamızda birçok planlar yapıp “Kendim için şuraya gideceğim, şu kitabı okuyacağım, şu filmi izleyeceğim, gitmek istediğim bir yer vardı, görmek istediğim bir yer vardı, öğrenmek istediklerim, sporum…” derken aslında dinlenmemiz gereken zaman dilimini yine bir şeyler yapmaya, üretmeye çalışmaya yani bir meşguliyet sağlamaya adamış oluyoruz. Hiçbir şey yapmamak kavramı bize o kadar uzak ki bir yerlere gitmediğimizde, bir şeyler yapmadığımızı hissettiğimizde kendimizi adeta varoluşsal bir boşluğun içinde buluyoruz…Ne kadar meşgulsek o kadar başarılı o kadar işe yarar ve o kadar değerli hissediyoruz aslında. Bunu yaparken de ne kadar yorulduğumuzu kendimizi ne kadar ihmal ettiğimizi göremiyoruz. Bu durum bizi tükenmişliğe sürüklediği için pek çok uzman hiçbir şey yapmadan dinlenmeyi tavsiye ediyor.

Tüm dünyada hiçbir şey yapmama sanatı o kadar yayılmış ki bununla ilgili yazılan birçok kitap makale ve çekilen birçok film var. Örneğin Andrew Smart “The Art and Science of Doing Nothing” (Hiçbir Şey Yapmama Sanatı ve Bilimi) kitabında hiçbir şey yapmamanın psikolojimiz üzerindeki olumlu etkilerinden bahsediyor. Yine Dany Laferrière’in “L’Art presque perdu de ne rien faire” (Neredeyse Kaybolan Hiçbir Şey Yapmama Sanatı) adlı kitabında yazar, hareketsiz kalma sanatı, anı yakalama sanatı ve mango yeme sanatından bahsediyor. “The Art of Doing Nothing: Simple Ways to Make Time for Yourself” (Hiçbir Şey Yapmama Sanatı: Kendinize Vakit Ayırmanın Basit Yolları) isimli kitapta Veronique Vienne şekerleme yapmak ya da meditasyon yapmak gibi hiçbir şey yapmamaya yönelik birçok öneri paylaşıyor.

Belki de bizlerin de bu yoğun tempodan kendimizi biraz olsun uzaklaştırıp gerçek bir dinlenmeye, gerçek bir molaya gerçekten “Hiçbir şey yapmamaya” ihtiyacımız vardır. Hollandalıların deyimiyle Niksen! Uykumuzda bile rüya gördüğümüzü ve bir şeyler yaptığımızı düşününce hiçbir şey yapmamak kulağa neredeyse imkansız geliyor. Akıllı Yaşam bölümünde Niksen’i mercek altına alan New York Times’da Niksen “Motoru çalışan ama bir yer gitmeyen araba” olarak tanımlanıyor. Niksen kısaca bilincinizi serbest bırakarak, az ve neredeyse hiç enerji harcamadığınız ve yalnızca “boş” zaman geçirdiğiniz aktiviteler; hareketsiz uzanmak, duvarı izlemek ya da pencereden dışarı bakmak gibi. Kısaca günümüzde zamanını boşa harcamak, tembellik ve aylaklık yapma gibi tanımladığımız aktiviteler.. 

Peki  neden Niksen’e  ihtiyaç duyuyoruz ya da duymalıyız? Hiçbir şey yapmamak şu an toplumumuzda tembellik, aylaklık işe yaramazlık gibi görünse de bizleri birçok açıdan geliştiren ve ilerleten bir durum. Nasıl mı? Mesela kendinizi tamamen dinlendiğiniz bir anda hayal ettiğinizde aslında orada yaratıcılığınızı ne kadar geliştirebileceğinizi, hayal gücünüzün sınırlarını ne kadar zorlayabileceğinizi görüyorsunuz. Teknolojinin  bu noktada bizi engellediğini söyleyebiliriz. Hiçbir şey yapmadığımızı düşünürken elimizdeki telefonlarla sosyal dünyada takılı kaldığımızda aslında yaratıcılığımızı da engellemiş oluyoruz. Yani aslında Niksen’nin amacı bizi bir boşlukta bırakmak değil de yaratıcılığımızı, üretkenliğimizi, hayal gücümüzü geliştirmeye ve problem çözme becerilerimizi kuvvetlendirmeye yönelik diyebiliriz.

Bu yazının sonunda her birimizin kafasında aynı soru: “Hiçbir şey yapmıyorken ne yapabiliriz?” Öncelikle sadece kendinize zaman ayırmaya karar verdiğinizde yani hiçbir şey yapmak istemediğinizde bunu birileriyle paylaşmaktan ya da bunu söylemekten utanmayın, çekinmeyin. Bazen sadece yalnız başınıza yürümek, evinizde küçük bir kestirme yapmak, mum ışığında  gözlerinizi kapatıp hayal kurmak istersiniz. Niksen  dediğimiz şey tam olarak da bu! Kendinize zaman ayırmayı ihmal etmeyin ve bunu yaparken de illa bir şeyler üretiyormuş, bir şeylerle meşgulmüş gibi bir aktivitede bulunmanız gerektiğini hissetmeyin, sadece mola verin ve biraz dinlenin.

Uzman Klinik Psikolog Durusıla KAHRAMAN GÜR

Randevu ve bilgi icin; 0541 290 16 90

@uzmanpsikologdurusilagur