OMURGA FITIKLARINA DİKKAT

Merhaba sevgili okurlar, bu yazıda pek çok kişinin şikayeti olan boyutuna göre olmakla birlikte yaşamı ciddi derecede etkileyen bir sorundan, omurgada meydana gelen fıtıklardan bahsetmek istedim. Fıtıkların neden ve nasıl oluştuğunu bilmek çözüm aşamasında da bizlere farkındalık oluşturacaktır. Halk arasında fıtık olarak bilinen disk hernisi, vücudumuzda bulunan omurgadaki omurlar arasındaki diskin yer değiştirmesi ile birlikte omuriliğe ve omurilikten çıkan sinir köklerine bası yapması durumu olarak açıklanmaktadır. Lomber disk hernisi olarak adlandırılan bel fıtığı daha sık görülmekle birlikte boyun (servikal) ve göğüs (torakal) bölgesinde de bu durum karşımıza çıkmaktadır.

Aslında öncelikle omurgayı tanımak, biraz da tıbbi bakış açısıyla bu konuya değinmek bu süreçte önemli. Omurgamız, 33 omurun üst üste sıralanmasıyla oluşan, omuriliğin korunmasında görev alan sütun şeklinde önemli bir yapıdır. Omurga bölümlerinde sınıflandırma yapılırken bulunduğu bölgeye göre isimlendirme yapılmaktadır. Biraz daha ayrıntıya inecek olursak örneğin, boyun bölgesinde bulunan omurlara vertebrae cevicales (boyun omurları) denilirken, bel bölgesinde bulunan omurlara ise vertebrae lumbales (bel omurları) denilmektedir. Farklı bölgelerdeki omurlarda sayıca ve biçim olarak da farklılıklar bulunmaktadır. Tıbbi terminolojide, boyun omurları C1-C7, göğüs omurları T1-T12, bel omurları ise L1-L5 olarak ifade edilmekte olup, oluşan fıtıklar da fıtığı meydana getiren diskin konumuna göre isimlendirilmektedir. Bunları bildiğimiz takdirde uzmana başvurduğumuzda ya da bilimsel bir makale okurken bu terimlerin bize neyi ifade ettiğini, eğer omurgamızda böyle bir oluşum varsa bunun hangi bölgede olduğunu artık anlayabiliriz…

Sütunun yaklaşık ¼ ünü omur gövdeleri arasında bulunan omurlar arasındaki diskler oluşturur. Bu yapılar, omurlar arasında bulunan 4-6 mm kalınlığında iki farklı yapıdan oluşan, yastık / amortisör görevi gören, form değiştirebilen elastik yapılardır. Diskler hemen hemen bütün omurga boyunca omurlar arasında yer almaktadırlar. Böylelikle omurgaya binen ağırlığın daha geniş yüzeye yayılmasını sağlayıp, ayrıca omurların birbiri üzerinde daha kolay hareket ederek ölçülü de olsa omurganın hareketliliğini sağlamış olurlar.

Bel bölgesinde bulunan fıtıkların daha sık görülmesinin nedenlerinden bir tanesi doğal olarak bu bölgeye daha fazla yük binmesinden kaynaklanmaktadır.

Herniler yani fıtıklar da genellikle dejeneratif değişimler sonucu diskin elastikiyetini kaybetmesi, sağlamlığını yitirmesi ile birlikte bir zorlanma ya da yanlış bir hareket sonucu fazla kuvvete maruz kalıp omurilik kanalı içerisine doğru taşması ile karakterizedir.

Diskin bu şekilde omurilik kanalına doğru uzanması, omurilik kanalı içerisinde, sinir kökleri ve diğer yapıların sıkışmasına yol açmaktadır. Ne yazık ki sinir köklerinden birinin sıkışarak bası altında kalması, sinirin yayıldığı ilgili alanda uyuşma, karıncalanma, ağrı, ve kuvvetsizlik gibi şikayetleri de beraberinde getirmektedir. İlk etapta fıtığın bulunduğu bölgeye göre yanlış hareketten kaçınılması, ortopedik yatak kullanımı, doğru postür (duruş), düzenli egzersiz ve etkili bir fizik tedavi ile şikayetlerin azalması mümkün iken, MR tetkiki sonucu basıya neden olan büyük bir fıtık tespit edilmişse ve fıtıklaşan disk materyali kanalın içine girmişse cerrahi tedavi gerekli olabilmektedir.

Omurganın kötü kullanımı, sigara tüketmek gibi bazı kötü alışkanlıklar, kötü postür, sedanter (hareketsiz) yaşam gibi birçok faktör disk dejenerasyonuna yol açabilmekte iken, bu dejenerasyon ile oluşan fıtık semptomları da kişinin günlük yaşamını oldukça olumsuz etkilemektedir.

Peki biz ne yapabiliriz? Düzenli egzersiz yapmanın, kötü alışkanlıklardan uzak durmanın, aşırı yük kaldırmaktan kaçınmanın bir nebze de olsa omurgada fıtık oluşumunun önüne geçtiğinin bilincinde olup, yaşamımızı buna göre şekillendirmeye özen göstermeliyiz. İnanın bu gösterdiğimiz özen ile daha sağlıklı bir omurga ve daha olumlu yanıt alabildiğimiz vücut sağlığı bizleri bekliyor olacaktır… Herkese sağlıklı günler diliyorum…