KRONİK YORGUNLUK
KRONİK YORGUNLUK

Kendini Gerçekleştiren Kehanet: “Aklıma Gelen Başıma Geldi”

Kendini Gerçekleştiren Kehanet: “Aklıma Gelen Başıma Geldi”

Günlük hayatın akışında bir sabah kalktığınızda gününüz çok kötü geçeceğine dair inançla güne başladığınız mutlaka olmuştur. Ayak serçe parmağınızı masanın kenarına vurmanızla başlayan bir günde asla başınıza iyi bir şey gelmeyeceğini düşünürsünüz. Olumlu şeyler yaşansa bile onları görmezden gelir ve sadece olumsuzluklara odaklanırsınız. Bir iş görüşmesine gitmeden önce zaten beni işe almayacaklar boşuna gidiyorum diye söylenerek mülakata girer seçilmeyeceğinizi düşündüğünüz için tam performans sergileyemez ve ardında seçilmediğinizi öğrendiğinizde ben demiştim diyerek kendinizi doğrularsınız.

Konuşma, davranış ve düşünme tarzınızla kendinizin ve başkalarının davranışlarını şekillendirebileceğinizin farkında mısınız? Çevremizdeki kişilere nasıl olmaları ve nasıl davranmaları gerektiğine dair beklentiler geliştirdiğimizde, bu süreç̧ devreye girer. Yeni tanıştığımız kişilere yönelik samimi davranma durumumuz, onların mesafeli ve soğuk olduklarını veya dost canlısı ve sıcak olduklarını düşünmemizle ilgilidir (Akt. Özan ve Gündüzalp, 2017). Genellikle de, samimi bulmadığımız kişilere, beklentilerimiz doğrultusunda mesafeli davranırız. Sonuç̧ olarak, onlar da bizim soğukluğumuza gücenir ve bize bu doğrultuda karşılık verirler. Böylece, onlara ilişkin beklentimiz, aslında temelde bizim kendi davranışımızla biçimlenmiş̧ olsa da, kendini doğrulamış̧ olur (Madran, 2004). Sosyal psikolojide tüm bu durumlara verilen gelen bir tanım var: Kendini Gerçekleştiren/Doğrulayan Kehanet.

Birçoğumuz kendini gerçekleştiren kehanetin aslında olumsuz etkilerini kendimize yansıtıyoruz ve olumsuz yönlerimizi daha da pekiştirmiş oluyoruz. Fakat mademki düşüncelerimiz davranışlarımızı bu denli güçlü etkileyebiliyor öyleyse bu durumu lehimize çevirmeyi öğrenmemiz oldukça değerli olacaktır.

1960’ların sonlarında yapılan klasik bir çalışma, Pygmalion etkisi olarak da bilinen kendi kendini gerçekleştiren olumlu bir kehanetin gücünü göstermektedir. Rosental ve Jacobson okuldaki pygmalion yani kendini gerçekleştiren kehanet etkisini gözlemlemek için “Sınıfta Pygmalion” adlı bir çalışma yapmışlardır. Bu çalışmada bir devlet okulunda okuyan öğrencilere genel yetenek testi ve IQ testi uygulanmış, testlerin sonucunda rastgele seçilen yirmi öğrenciden bir liste oluşturularak öğretmenlere bu listede adı geçen öğrencilerin çok zeki oldukları ve ileride çok başarılı olacakları söylenmiştir. Dönem sonunda tüm sınıfa tekrar test uygulanmış ve ileri seviyede zeki olduğu söylenen öğrencilerin zihinsel anlamda diğer öğrencilerden daha büyük oranda ilerleme kat ettiği görülmüştür. Rosental ve Jacobson’a göre bu ilerlemenin sebebi öğretmenlerin bu öğrencilere karşı geliştirmiş olduğu beklentidir. (Mukadder Boydak Özen, 2017).  Pygmalion etkisini bir beklentiye karşı oluşturulan tepkiden çok beklentiyle ilişkili olarak kişinin motivasyonu, öz yeterliliği ve beklentisinin oluşma süreci olarak düşünülebilir. (Günaydın, 2019).  Sınıfta Pygmalion etkisi adlı çalışmaya katılan ve diğer öğrencilerden daha zeki olmadıkları halde zeki olarak gösterilen bu yirmi öğrencinin zihinsel anlamda gelişme kat etmesi sadece öğretmenlerin beklentisine bir tepki değil.  Öğretmenlerin beklentileri sonucu öğrencilere karşı değişen ve onları destekleyici tutumların olumlu sonucudur.

Bizlerin kendimiz ve başkaları üstündeki etkimiz sandığımızdan çok daha büyüktür. Sürekli olarak kendimize ya da başkasına karşı eleştirel tavırda olmak, önyargılı yaklaşmak beklentilerimizin olumsuza doğru yönelmesine ve dolayısı ile bunun davranışa olan olumsuz etkisine sebep olacaktır. Ardından düşüncelerimiz davranışlarımızla pekişerek kendini doğrulamış olacaktır. Bunun yerine eksik kalan yönlerimiz ya da başarısız olacağımızı düşündüğümüz konularda kendimizi motive etmek ve başarabileceğimize dair beklentide olmak hayatımıza daha olumlu yansıyacaktır.

Sinirli biri olduğunuzu düşünmeniz ve herkesin sizi böyle gördüğünü hissetmeniz etrafa agresif tavırlar sergilemenize ve çevredekilerin sizi sinirli olarak etiketlemesine dolayısı ile düşüncenizin kendisini doğrulamasına sebep olacaktır. Düşünceleriniz ve beklentileriniz ile beyninize  hükmedebilecek ve bunu davranışa dönüştürebilecek güçtesiniz, bu gücü olumlu yönde kullanabilmeniz dileğiyle…

 

 

 

                                                           

(Son Güncelleme: 25 Mart 2021)

Hakkında Hurşit TOPAL

Ayrıca Kontrol Edin

Özel Leyla Işık Anaokulu öğrencileri Kurşunlu'daki yaşlı konuk evine ziyarette bulundular.

Özel Leyla Işık Anaokulu öğrencileri Kurşunlu’daki yaşlı konuk evine ziyarette bulundular.

Özel Leyla Işık Anaokulu öğrencileri Kurşunlu’daki yaşlı konuk evine ziyarette bulundular. Okul yöneticileri, “öğrencilerle birlikte …

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir