COVİD 19 DÖNEMİNDE DOĞRU BESLENMENİN ÖNEMİ

Dünya genelinde ne yazık ki savaş içinde olduğumuz COVİD 19 salgını nedeniyle hayatımızın çoğu kısmı kısıtlanmıştır. Bu dönemde sokağa çıkma kısıtlamaları nedeniyle herkesin beslenme şekli olumsuz yönde etkilenmiş ve çoğu birey kontrolsüz şekilde kilo almaya başlamıştır. Karantina sürecinde genel olarak bireylerde, evde çok fazla zaman geçirdiği için düzensiz beslenme alışkanlıkları oluşmuştur. Bu alışkanlıkların başında duygusal yeme davranışı ve karbonhidrattan zengin beslenme şekilleri yer almaktadır.

DUYGUSAL AÇIDAN BESLENME

Bireylerin duygu durumu veya kişisel özelliklerinin yeme davranışlarını üzerinde etkisi vardır. Duygusal yeme birtakım duygu durumlarına yanıt olarak meydana gelen bir yeme davranışıdır. Normalde anksiyete, kızgınlık, depresyon vb. duygu durumları iştah azalmasına neden olurken duygusal yeme davranışı sergileyen bireyler benzer duygu durumlarında aşırı bir yeme davranışı göstermektedir. Duyguları tanımlamada veya algılamada zorluk yaşanması tıkınırcasına yeme ataklarını tetiklemektedir. Bireyler duygularını yoğun bir şekilde yaşarken, duygularının gerçekte ne anlama geldiğini belirlemekte zorlanırlarsa, bu duygu durumu ile baş edemeyeceklerini düşünerek dikkatini besinler aracılığı ile dağıtmaya çalışırlar. Bu durum kişilerde daha fazla enerji aldıkları, daha fazla miktarda yağ, karbonhidrat ve protein tüketiminin söz konusu olduğu bir duruma dönüşmektedir. Ayrıca, karantina sırasında pandemi hakkında sürekli seyredilen ve duyulan haberler, kişide psikolojik stresin artmasına ve endişe duymasına neden olabilir.

OMEGA -3

Besin ve duygu durumu arasındaki ilişkide etkisinden bahsedilen bir diğer besin öğesi omega-3 yağ asitleridir. Omega-3 çoklu doymamış yağ asitlerinin depresyon üzerindeki olumlu etkisi, bireylerin sinir sisteminde bol miktarda bulunmasına ve depresyon sürecinde bağışıklık sistemini güçlendirmesine neden olmaktadır. Diyetinde balık tüketimi ve omega-3 yağ asidi alımı az olan bireylerde de depresyon riski daha yüksektir. Beslenme programınızda haftada 2-3 kez mutlaka balık tüketilmelidir.

ANTİOKSİDANLAR

Karantina sürecinde, artan makro besin öğesi (karbonhidrat, protein, yağ) alımına obezitede olduğu gibi mikro besin öğesi (vitamin, mineral) eksikliği de eşlik etmektedir. Mikro besinlerden zengin meyve ve sebzelerin bağışıklık Bunun nedeni, E vitamini, C vitamini ve beta karoten gibi antioksidanlardır. Beta karoten en çok tatlı patates, havuç ve yeşil yapraklı sebzelerde bol miktarda bulunurken, C vitamini kaynakları kırmızıbiber, portakal, çilek, brokoli, limon, diğer meyve ve sebzelerde bulunur. E vitamininin başlıca besin kaynakları ise, bitkisel yağlar (soya fasulyesi, güneş yağı, mısır, buğday tohumu ve ceviz), fındık, tohumlar, ıspanak ve brokolidir. Bu sürecimizde makro ve mikro besin öğelerimizden yeterli ve dengeli miktarda vücudumuza almamız gerekmektedir. Özellikle E, C ve Beta Karoten bakımından zengin besinler tercih edilmelidir.

D VİTAMİNİ

Kışın D vitamini eksikliğinin viral salgınlarla ilişkisi vardır. D vitamininin temel kaynakları güneş ışığı ve diyettir. D vitamini gereksinmemizin %90’ı güneş ışığı aracılığı ile vücutta sentez edilmektedir. Diyetle D vitamini gereksinmesinin sadece %10’u karşılanmaktadır. Dışarıda geçirilen zaman ve dolayısıyla güneşe maruz kalma sınırlı olduğundan, diyetlerde ve beslenmelerde D vitamini miktarına özen gösterilmelidir. D vitamini içeren gıdalar arasında; karaciğer, yumurta sarısı ve D vitamini ile zenginleştirilmiş gıdalar (süt, yoğurt) yer alır. D vitamini takviyesi alınıp alınmayacağına gerekli tahliller yapıldıktan sonra hekim tarafından karar verilir.

Size önerim ise özellikle akşam yemeğinden sonra hamur işleri, tatlılar, kavrulmuş çerezler, abur-cuburlar vb. gıdalardan uzak durun! Bu dönemde günde en az 2 porsiyon meyve, 2 porsiyon sebze ve et-tavuk-balık tüketimine dikkat edin! Son olarak da şu dönemde sabah kahvaltısını asla atlamayın!