ÇAĞIMIZIN HASTALIĞI OBEZİTE, ÇOCUKLAR VE GENÇLER…

Obezite, besinlerle alınan enerji miktarının, metabolizma ve fiziksel aktivite ile tüketilen enerji miktarını aştığı durumda ortaya çıkar. Basit olarak vücuttaki yağ oranının, aşırı ve anormal bir şekilde artışı olarak tanımlanır. Bir başka deyişle obezite, kişilerin boylarına göre kilolarının fazla olmasıdır. Dünyada ve ülkemizde hızlı bir biçimde ilerlemektedir.

Günlük yaşamda bireylerin (gebe, emzikli, bebek, okul çocuğu, genç, yaşlı, işçi, sporcu, kalp-damar, şeker, yüksek tansiyon hastalığı, solunum yolu bozuklukları vb.) yaşa, cinsiyete, yaptığı işe, genetik ve fizyolojik özelliklerine ve hastalık durumuna göre değişen günlük enerjiye ihtiyaçları vardır. Sağlıklı bir yaşam sürdürmek için, alınan enerji ile harcanan enerjinin dengede tutulması gerekmektedir. Yetişkin erkeklerde vücut ağırlığının %15-18’i, kadınlarda ise %20-25’ini yağ dokusu oluşturmaktadır. Bu oranın erkeklerde %25, kadınlarda ise %30’un üstüne çıkması obeziteye yol açmaktadır.

Günümüzde ebevenyler ve gençlerde büyük sağlık problemlerine neden olan obezite, fast-food, paketli gıdalar, aşırı şekerli besinler, çikolata, cips vb. sağlıksız besinlerin aşırı derecede tüketilmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Ebeveynlerin beslenme alışkanlıklarının yağ ve şekerden zengin yiyeceklere kayması, çocukların yeme alışkanlıklarını bu şekilde geliştirmelerine neden olmaktadır. Bu tür beslenme; vitamin, mineral eksikliği ve birçok hastalığa yol açmaktadır. Çocuk ve gençlerin beslenmesinde ailelere bu konuda fazla görevler düşmektedir. Sağlıksız besinlerin tüketilmesi konusunda aileler çocuklarına kısıtlamalar yaparak, küçük yaşta obeziteye yakalanma risklerini minimum düzeyde tutmaları gerekmektedir. Okullar ve toplu yerleşim alanları, ne yazık ki beslenme alışkanlıkları açısından tehlikededir. Okullarda beslenme konusunda eğitimler verilmeli, gençler bu konuda bilinçlendirilmelidir.

ÇOCUKLUK ÇAĞI OBEZİTESİNİN YOL AÇTIĞI SORUNLAR NELERDİR?

Fiziksel sorunlar arasında; tip 2 diyabet, metabolik sendrom, kolestrol, yüksek tansiyon, astım, uyku bozuklukları, karaciğer yağlanması, vitamin, mineral eksikliği, kemik kırıkları gibi sorunlar yer almaktadır.

Sosyal ve duygusal sorunlar ise; özgüven eksikliği ve akranları tarafından dalga geçilmesidir. Obez çocukların ve gençlerin daha kaygılı olduğu ve sosyal yetenekleri daha az gelişmiş olduğu gözlenmiştir. Bu çocuklar ve gençler sınıfın disiplinini bozan davranış sergileyebilirler veya sosyal olarak içe kapanık olabilirler. Düşük özgüven beraberinde umutsuzluk getirdiğinde depresif süreç yaşanabilir. Ayrıca vücut görüntüsünden memnun olmayan ve/veya sürekli eleştirilen çocuklarda zamanla yeme sorunları gibi psikolojik sorunlara zemin hazırlanır.

 

OBEZİTEYE YÖNELİK ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER NELERDİR?

Çocukların ve gençlerin fiziksel aktivite yani spor dallarına aileler tarafından yönlendirmelidir.

Televizyon, tablet ve bilgisayar başında geçirilen zamanın azaltılması hem hareketsizliği hem de atıştırma tarzındaki beslenmeyi engeller.

Beslenme alışkanlıkları gözden geçirilmelidir.3 ana 3 ara öğün olacak şekilde 2-3 saatte bir beslenme sağlanmalıdır.

Hazırlanan yiyecekler besleyici nitelikte olmalı, aşırı yağlı ve şekerli olmamalıdır.

Çocuklar ve gençler her konuda olduğu gibi beslenme şekli konusunda da anne ve babalarını model alacağı için, evdeki herkesin sağlıklı şekilde beslenme düzenine uyması çok önemlidir.

Ailesinde şeker hastalığı olan çocukların şişmanlık açısından bir metabolizma ve endokrin uzmanının takibinde olması gereklidir.

Tedavide şok diyetlere başvurulmamalı ve bu konuda bilimsel çalışmaları açısından kendisini kanıtlamış tıp uzmanları (endokrin ve metabolizma uzmanları, çocuk ve genç psikiyatrları) ve diyetisyenlerle işbirliği içine girilmelidir.

Sonuç olarak dünya genelinde obezite oranları sürekli bir şekilde yükselmeye devam ederse gelecek nesillerde erken morbidite, kronik hastalık ve mortalite sayısında artışlar yaşanacağı öngörülmektedir. Bu nedenle sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivitenin önemi hakkında, çocukluk ve gençlik çağında etkileşimde olan bireyleri içeren bütüncül eğitim ve bilinçlendirme çabalarının sağlanması, bu konuya ilişkin politikaların güçlendirilmesi, vücut ağırlığı ve boy uzunluğu izlemini içeren büyümenin doğumdan itibaren izlenmesi ve ergenlik döneminin sonuna kadar sürdürülmesi ve değerlendirilmesi gerekmektedir.

Çocukluk ve gençlikte obezite salgını kontrol edilmezse, çocuklarımız ve gençlerimiz daha kısa yaşamlara ve kötü sağlığın duygusal yüklerinin açtığı problemlere mahkûm edilecektir!!